Projekt finansowany przez Narodowe Centrum Nauki SONATA BIS 2023/50/E/NZ2/00120

Czy introny fagowe to luka w naszej wiedzy?

Kierownik: dr hab. Jakub Barylski

Wykonawcy z IBE: dr Martyna Węglewska, prof. Dr. Bas E. Dutilh, mgr Ida Łukasik

Okres realizacji: 2024-2029

Powszechnie uważa się, że introny występują wyłącznie u eukariontów (zwierząt, roślin i grzybów), lecz nie ma ich u mikroorganizmów bezjądrowych. Nawet po odkryciu pierwszych podzielonych genów u bakterii większość naukowców uznała je za osobliwość, a nie regułę. W podręcznikach biologii nadal można przeczytać, że geny u eukariontów zbudowane są z egzonów i intronów a u drobnoustrojów czy wirusów składają się wyłącznie z sekwencji kodujących.

Wyniki analizy przeprowadzonej przez nasz zespół przeczą temu poglądowi. Wskazują one, że introny można bez trudu znaleźć w genach wirusów infekujących bakterie nazywanych bakteriofagami. Opracowany przez nas program potrafi rozpoznać introny i odróżniać je od przypadkowych przerw w sekwencji kodującej wynikających z błędów podczas sekwencjonowania genomu lub mutacji. Pierwsze przeprowadzone przez nas eksperymenty potwierdzają obecność intronów w genomach analizowanych wirusów a także ich zdolność do “samowycinania się” z badanych genów.

Celem projektu jest ocena częstości występowania intronów fagowych oraz zrozumienie mechanizmu ich wycinania. Spodziewamy się, że uzyskanie odpowiedzi na te pytania pozwoli nam odkryć nowe grupy intronów i zrozumieć mechanizmy regulujące ekspresję wirusowych genów, a w konsekwencji lepiej zrozumieć ewolucję genomów.